Bağ-Kur ihya nedir, dondurulan hizmetler geri alınabilir mi?

Almanya veya Fransa gibi ülkelerde çalışmış Türk vatandaşı, Türkiye’de SGK’dan emekli olmak için yurt dışı borçlanması yapabilir. Kazanılan süreler TL cinsinden prim ödenerek hizmete eklenir. Yasa koşulları nelerdir?

Çalışanların emeklilik koşullarından biri belirli bir prim gün sayısına ulaşmaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) nezdinde bu prim günleri işveren bildirimiyle toplanır. Her sigorta kolunda farklı koşullar veya toplu borçlanma imkânları olabilir. Emeklilik için hangi yaş ve kaç prim gününün gerektiği, işe giriş tarihine ve sigorta statüsüne (4A, 4B, 4C) göre değişir.

SGK nezdinde malulen emeklilikle, iş kazası sonucu meslekte kazanma gücünün kaybı nedeniyle ödenen sürekli iş göremezlik geliri farklıdır. Biri genel malullük şartlarına bakar, diğeri iş kazası bağlantısına bakar.

Tarımda veya turizmde mevsimlik çalışan kişiler yılın belli dönemlerinde sigortalı gösterilir. Geri kalan zamanda prim ödemesi durur. Emeklilik için prim günleri toplanır. Sağlık sigortası ise aktif dönemde geçerli. Boş dönemde GSS’ye tabi olabilirler.

Ek-5 tarım sigortası, tarımda süreksiz çalışanlar için isteğe bağlı bir modeldir. Ek-6 ise kısmi süreli çalışanların sigorta primlerini ödemeye devam edebilmeleri içindir. Böylece boş günlerinde emeklilik primleri kesintiye uğramaz.

Kişi asgari ücretin çok üstünde maaş alıyor, dolayısıyla yüksek prim yatıyor. Bu durum emekli aylığına doğrudan yansıyabilir, ancak SGK’nın tavan matrahı var. Her ek ödeme emekliliğe katkı sunar mı?

Türkiye’de kıdem tazminatı iş sözleşmesinin sona ermesi halinde ödenir, işçinin her yıllık çalışmasına karşılık 30 günlük brüt ücret tutarında hesaplanır. Yeni modelde kıdem fonu oluşturulması gündeme gelmiş, işveren her ay belli oranda primi fona yatırarak tazminat ödemekten kurtulacaktır. Bu düzenlemenin avantaj ve dezavantajları tartışma konusudur.

İstihdamı artırmak amacıyla belirli sektörler veya gruplar (kadın, genç, engelli vb.) için SGK işveren payında indirimler uygulanır. Örneğin 6111, 7256 gibi kanunlarla farklı teşvikler verilir. İşveren bunları kullanabilmek için şartları eksiksiz yerine getirmelidir.

Çalışma hayatında pek çok kişi meslek lisesi veya üniversite stajı yapmıştır. O dönemde SGK tarafından kısa vadeli sigorta kolları bildirilir ama emeklilik kapsamında uzun vadeli prim yatmaz. Peki bu süre emeklilikte nasıl değerlendirilir, borçlanma hakkı var mıdır?