Resmi tasfiye nedir ve mirasçıları borçlardan nasıl korur?

Bazı hallerde, miras bırakanı öldüren veya öldürmeye teşebbüs eden, sahte vasiyet hazırlayan kişiler mirastan yoksun (éhliyetsiz) sayılır. Yoksunluk hangi şartlarla ortaya çıkar, otomatik midir?

Miras açıldığında, mirasçıların kimler olduğu ve pay oranları Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından veraset ilamıyla belirlenir. Noterler de belli durumlarda veraset ilamı düzenleyebilir. Bu belgeyle tapu, banka vb. işlemler yapılabilir.

Ölüm gerçekleşince tereke üzerinde geçici yönetim gerekiyor olabilir. Mirasçılar henüz paylaşım yapmamışsa ya da yurt dışında olabilirler. Bu durumda kim karar alır, nasıl yönetilir?

Muris muvazaasında, miras bırakan gerçekte bağış yapmak isterken tapuda satış gibi göstererek saklı payı aşmaya çalışır. Oysa bağış açıktan yapılır ve açıkça karşılıksızdır. Muvazaalı işlem iptal edilebilir, bağış ise şartları uygunsa geçerlidir.

Miras bırakanın ölümünden sonra, yasal paylar Medeni Kanun'a göre belirlenir. Altsoy, anne-baba, eş gibi kişiler farklı zümrelere göre mirasa hak kazanır. Sağ kalan eşin payı, altsoyun veya anne-babanın varlığına göre değişir. Çocuklar (altsoy) varsa onlar birinci zümrede, anne-baba ikinci zümrede, büyükanne-büyükbaba ve onların altsoyu üçüncü zümrede mirasçıdır. Eş her zümreyle farklı oranda hak sahibi olur. Böylece öncelik sırasına ve zümrelere göre paylar kanunla düzenlenir.

Kişi öldüğünde mirasçılar ‘elbirliği mülkiyeti’yle mirasa sahip olur. Sonrasında miras taksimi yapılırsa paylı mülkiyete dönüşür. Bu aşama nedir, nasıl işler?

Olağanüstü bir durumda (örneğin savaş, ağır hastalık, deprem gibi) resmi veya el yazılı vasiyet yapma imkânı yoksa, miras bırakan iki tanığa sözlü vasiyet beyan edebilir. Sonra tanıklar bunu yazılı hale getirip imzalar. Durum düzelirse vasiyet yenilenmeli, aksi halde geçerliliği sınırlıdır.

Evlilik sona erdiğinde taraflar artık yasal mirasçı olmaktan çıkarlar. Boşanma kararı kesinleşmişse, ölenin eski eşi mirasa dahil olmaz. Ama boşanma davası devam ederken ölüm olursa, resmi evlilik hâlâ sürdüğü için sağ kalan eş, mirasçı olabilir.

Bir kişi hayatındayken vasiyetname veya miras sözleşmesi yapmışsa, bunu istediği zaman geri alabilir mi, tekrar sözleşme veya vasiyet düzenleyebilir mi? Saklı pay engeli nedir?