İlâmların mirasçılara etkisi nedir?

Kişi vasiyet veya miras sözleşmesi düzenlememişse, tüm miras otomatik olarak yasal mirasçılar arasında mı pay edilir, saklı pay konusuna gerek kalır mı?

Baba, hayattayken malının çoğunu bir arkadaşına hibe etti. Çocukları saklı paydan mahrum kaldıklarını söylüyor. Miras açıldığında bu hibe iptal edilebilir mi?

Miras bırakanın ölümünden sonra, yasal paylar Medeni Kanun'a göre belirlenir. Altsoy, anne-baba, eş gibi kişiler farklı zümrelere göre mirasa hak kazanır. Sağ kalan eşin payı, altsoyun veya anne-babanın varlığına göre değişir. Çocuklar (altsoy) varsa onlar birinci zümrede, anne-baba ikinci zümrede, büyükanne-büyükbaba ve onların altsoyu üçüncü zümrede mirasçıdır. Eş her zümreyle farklı oranda hak sahibi olur. Böylece öncelik sırasına ve zümrelere göre paylar kanunla düzenlenir.

Bir kişi kendisine bakma karşılığında taşınmazını devretti. Çocuklar saklı paylarının ihlal edildiğini söyleyerek dava açıyor. Mahkeme neyi değerlendirir?

Miras bırakan, gelecekte malvarlığının nasıl paylaşılacağını vasiyetnameyle düzenleyebilir. El yazılı vasiyet, resmi vasiyet veya olağanüstü (sözlü) vasiyet seçenekleri vardır. El yazılı vasiyette metnin tamamı miras bırakanın el yazısıyla yazılmalı, tarih ve imza bulunmalıdır. Resmi vasiyette ise noter veya yetkili memur önünde, iki tanık huzurunda düzenleme yapılır. Sözlü vasiyet sadece ölüm tehlikesi gibi olağanüstü hâllerde mümkündür. Şekil şartlarına uyulmadığında vasiyet geçersiz sayılır.

Vasiyetnamede miras bırakılan kişi bazen doğrudan mirasçı değil, sadece belli bir mal veya belirli bir miktar parayı alma hakkına sahip olan ‘vasiyet alacaklısı’ olabilir. Peki miras payı yoksa hangi haklara sahiptir?

Evlilik sona erdiğinde taraflar artık yasal mirasçı olmaktan çıkarlar. Boşanma kararı kesinleşmişse, ölenin eski eşi mirasa dahil olmaz. Ama boşanma davası devam ederken ölüm olursa, resmi evlilik hâlâ sürdüğü için sağ kalan eş, mirasçı olabilir.

Olağanüstü bir durumda (örneğin savaş, ağır hastalık, deprem gibi) resmi veya el yazılı vasiyet yapma imkânı yoksa, miras bırakan iki tanığa sözlü vasiyet beyan edebilir. Sonra tanıklar bunu yazılı hale getirip imzalar. Durum düzelirse vasiyet yenilenmeli, aksi halde geçerliliği sınırlıdır.

Birinci zümre (çocuklar, torunlar), ikinci zümre (anne-baba, kardeşler, yeğenler), üçüncü zümre (büyük anne-baba ve onların altsoyu) şeklindeki sıralama, mirasın hangi sırayla bu zümrelere geçeceğini gösterir. Altsoy varsa üst zümre devreye girmez.