Dolandırıcılığın Mağduru Olduysanız Ne Yapmalısınız? (Türkiye İçin Rehber)

Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte dolandırıcılık vakaları da hızla artmaktadır. Türkiye’de hem bireyler hem de şirketler çeşitli dolandırıcılık türleriyle karşı karşıya kalmaktadır. İnternet alışverişlerinden banka sahtekarlıklarına, sosyal mühendislik saldırılarından yatırım tuzaklarına kadar geniş bir yelpazede dolandırıcılıklar yaşanmaktadır.

Peki dolandırıcılığın mağduru olduysanız ne yapmalısınız? Türkiye’deki yasal haklarınız nelerdir? Hangi adımları takip etmelisiniz?

Türkiye’de Dolandırıcılık İstatistikleri

Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2023 yılı verilerine göre:

• Türkiye’de yılda ortalama 150.000’den fazla dolandırıcılık vakası kayda geçmektedir.

• En yaygın dolandırıcılık türleri: banka hesap bilgisi ele geçirme (phishing), sahte e-ticaret siteleri, sosyal medya dolandırıcılığı, telefonla yapılan “savcı/polis” tuzaklarıdır.

• Mağdur olanların büyük bölümü zararlarını zamanında raporlamadıkları için tazminat alamamaktadır.

Dolandırıcılık Suçu Türk Ceza Kanunu’nda Nasıl Tanımlanır?

Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 157. ve 158. maddelerinde dolandırıcılık suçu düzenlenmiştir:

• TCK 157. maddeye göre: Hileli davranışlarla bir kişiyi aldatarak onun veya başkasının zararına olarak kendisine veya başkasına yarar sağlamak suçtur. Bu durumda fail 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• TCK 158. maddeye göre: Nitelikli dolandırıcılık (örneğin kamu görevlisi sıfatıyla işlenen, bilişim sistemleri kullanılarak yapılan dolandırıcılık gibi) daha ağır cezalandırılır (3 yıldan 10 yıla kadar hapis).

Mağdur Olduğunuzda Atmanız Gereken Adımlar

1. Durumu Derhal Yetkili Makamlara Bildirin

• En yakın polis karakoluna ya da Cumhuriyet Savcılığı’na giderek suç duyurusunda bulunun.

• CİMER (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi) üzerinden şikayet oluşturabilirsiniz: https://www.cimer.gov.tr

• E-devlet üzerinden “Suç Duyurusu” işlemleri yapılabilir.

2. Delilleri Toplayın ve Saklayın

• Mesajlar, e-postalar, banka dekontları, ekran görüntüleri gibi tüm belgeleri saklayın.

• Eğer dolandırıcılık internet üzerinden gerçekleştiyse, site bağlantısını ve işlem geçmişini yedekleyin.

3. Bankanıza veya İlgili Kuruluşa Derhal Bildirin

• Dolandırıcılık banka veya kredi kartı üzerinden olduysa, bankayı arayıp işlemi durdurmalarını ve hesabı bloke etmelerini isteyin.

• Sahte e-ticaret sitelerinde alışveriş yaptıysanız bankanız aracılığıyla “chargeback” yani itiraz süreci başlatabilirsiniz.

4. Savcılık Soruşturması ve Mahkeme Süreci

• Savcılık şikayetiniz üzerine soruşturma başlatır ve delilleri inceler.

• Eğer suç unsuru varsa, iddianame düzenlenip kamu davası açılır.

• Mahkeme kararı ile maddi zararın tazmini mümkün olabilir.

5. Tazminat Davası Açabilirsiniz

• Ceza davasına ek olarak, Asliye Hukuk Mahkemesi’nde maddi ve manevi tazminat davası açabilirsiniz.

• Dolandırıcılık sonucu yaşadığınız ekonomik zarar ve psikolojik etkiler göz önünde bulundurularak tazminat talep edilebilir.

Hangi Durumlar Dolandırıcılık Sayılır?

• Sahte iş ilanları ile para talep edilmesi

• E-devlet, banka gibi kurumlar adına gelen sahte SMS/e-posta ile bilgi istenmesi

• Sosyal medyada sahte ürün satışı

• Kripto para veya borsa yatırımı vaatleriyle dolandırma

• “Polis/Savcıyım” diyerek para isteyen kişiler

Bu gibi durumların tümü dolandırıcılıktır ve derhal bildirilmelidir.

Ücretsiz Hukuki Destek Alabileceğiniz Yerler

• Baroların Adli Yardım Büroları (Adli Yardım): Gelir durumu yetersiz olan vatandaşlara ücretsiz avukat atanır.

• Tüketici Hakem Heyetleri: Tüketici işlemleri için kullanılabilir (örneğin sahte ürün satışlarında).

• Ticaret Bakanlığı – Tüketici Şikayet Sistemi: https://tuketicisikayet.ticaret.gov.tr

Önlem Almak İçin Tavsiyeler

• Tanımadığınız kişilerden gelen bağlantılara tıklamayın.

• E-devlet, banka gibi resmi kurumların SMS ya da e-posta yoluyla sizden bilgi istemeyeceğini unutmayın.

• Alışverişlerinizi güvenilir ve bilinen sitelerden yapın.

• Kimlik bilgilerinizi kimseyle paylaşmayın.

Sonuç

Dolandırıcılığın mağduru olmak her ne kadar yıpratıcı bir durum olsa da, Türkiye’de yasalar bu tür suçlara karşı vatandaşlara güçlü bir koruma sağlamaktadır. Gecikmeden yapacağınız başvurular ve delil toplama süreci, hem suçluların cezalandırılmasını hem de maddi kayıplarınızın telafi edilmesini sağlar.

Eğer sürecin nasıl işleyeceği konusunda emin değilseniz, bir avukattan hukuki destek almanız faydalı olacaktır. Unutmayın, erken harekete geçmek mağduriyetin azaltılmasında en önemli adımdır.