Avukat-tr.com
İşçi işveren ilişkilerinde işverene karşı işçi için cezai şart, örneğin erken ayrılma halinde belli bir tutar ödeyeceği yönünde anlaşma yapılabiliyor. Bu cezai şart, Borçlar Kanunu ve İş Kanunu kapsamında hangi koşullarda geçerli kabul edilir? Aşırı bir bedel istenmesi mümkün mü, yoksa mahkeme indirim uygulayabilir mi?
İşçi ile işveren arasında cezai şart düzenlemesi yapılması, borçlar hukukunun genel esaslarına tabidir. Geçerli olabilmesi için karşılıklılık esası aranır (işverene bağlı benzer bir taahhüt gibi). Ayrıca cezai şart makul düzeyde olmalıdır; fahiş veya işçinin aleyhine ölçüsüz bir meblağ öngörülmüşse mahkeme tenkis (indirim) yoluna gidebilir. Yargıtay kararlarında, işçi aleyhine tek taraflı öngörülen ve işverene benzer yükümlülük getirmeyen cezai şart maddeleri çoğu zaman geçersiz sayılmıştır. Dolayısıyla sözleşme serbestisi sınırlıdır; iş hukuku, zayıf tarafı (işçiyi) koruyacak şekilde yorum yapar. İş sözleşmesinde cezai şart konulacaksa dengeli, ölçülü ve karşılıklı taahhütleri içerecek biçimde düzenlenmelidir.