Uyuşmazlık derinleşmesin diye önleyici tahkim klauzu olur mu?

Önleyici tahkim veya ‘arabulucu-hakem’ klauzu, sözleşmede henüz ihtilaf doğmadan hakemlerin denetimi öngörmek anlamına gelebilir, ancak tam yerleşik bir mekanizma değildir. Taraflar, ‘herhangi bir uyuşmazlık belirtisi halinde derhal hakeme danışma’ şeklinde danışmanlıkvari bir sistem kurabilir. Ama tahkim yargılaması formel bir süreçtir; var olan bir uyuşmazlık yoksa hakemler ‘karar’ veremez. Bazı özel sözleşmeler ‘dispute board’ gibi uygulamalar içerir, inşaat sözleşmelerinde Uyuşmazlık Kurulu seçilir, anında görüş bildirir. Fakat bu, tahkimin “tescil edilmiş” halinden ziyade önleyici mekanizma sayılır. Dolayısıyla ‘önleyici tahkim’ normal pratikte yok denecek kadar sınırlıdır, ama taraflar dilerse ‘Uyuşmazlık Çözüm Kurulu’ oluşturabilir, bu kurul hakemvari kararlar alır. Yine de asıl bağlayıcı tahkim, çıkmış bir uyuşmazlığı çözer.