Hastanın aydınlatılmış onam hakkı nasıl sağlanır?

Elektronik sigaralar nikotin içerebiliyor, tütün ürünü sayılmayabiliyor ama sağlık riski barındırıyor. Ülkemizde ithalat ve satış yasaklarına dair kararlar var. İnternetten satışı veya reklamı da yasak. Bu konunun hukuki temelleri nedir?

Rekonstrüktif cerrahi, doğuştan anomali veya kaza sonrası doku onarımı gibi tıbbi gerekliliğe dayanır. Kozmetik cerrahi ise estetik amaçlıdır. Hukuken estetik müdahalede memnuniyetsizlikte hekimin sorumluluğu farklı mı değerlendirilir?

Eczacı, doktorun reçetesinde yazan ilaç yerine yanlış bir ilaç verdiyse veya dozu hatalı verdiyse hastada ciddi zarar oluşabilir. Bu durumda eczacı hem mesleki hem de hukuki sorumluluk altında kalabilir mi?

Merdiven altı imalathanelerde ruhsatsız sahte ilaç üretilmesi ya da yurda sokulması, halk sağlığını tehlikeye atar. Hem TCK hem de ilgili ilaç mevzuatı bakımından büyük cezalar öngörülür. Yakalanan ürünler imha edilir.

Hekimlerin veya sağlık çalışanlarının tedavi sürecinde bilgi eksikliği, dikkat kusuru veya özen göstermeme gibi ihlaller yapması hukuki ve cezai sorumluluğa yol açabilir. Özellikle tıbbi müdahalelerde standarda uygun davranılmadığında ve hastanın zarar gördüğü kanıtlandığında, hekime karşı malpraktis davası açılabilir. Bu davada, kusur, zarar ve illiyet bağı aranır. Mahkeme, hekim veya hastanenin sorumlu olup olmadığına tıp bilimi rehberliğinde uzman raporlarıyla karar verir.

Tabip odaları, meslek etiğine aykırı davranan veya hastaya zarar veren doktorlara disiplin soruşturması açar. Uyarı, kınama, meslekten geçici men, sürekli men gibi yaptırımlar gündeme gelebilir. Süreçte savunma hakkı vardır.

Bir kişinin akıl hastalığı varsa, kendisi aydınlatılmış onam veremeyebilir. Bu durumda yasal temsilcisi (vasisi) veya mahkeme kararı devreye girer. Bu süreçte vasi atanması gerekebilir. Acil durumdaysa doktor ‘zorunlu tedavi’yi uygulayabilir.

Teletıp, uzaktan muayene ve danışmanlık sağlayarak hastaya çevrimiçi veya telefonla hizmet sunar. Tanı koyma, ilaç reçete etme gibi işlemler yapılırken hekimin mesleki sorumluluğu devam eder. Ayrıca hastanın mahremiyeti ve veri güvenliği sağlanmalıdır. Eksik muayene nedeniyle yanlış tedavi riski de mevcuttur.

Hastaneler, özel veya kamu olsun, denetimlere tabidir. Denetimlerde hijyen, personel yeterliliği, ruhsatlı cihaz kullanımı, ilaçların uygun saklanması, hasta hakları vb. incelenir. Eksiklik veya ihlal saptanırsa uyarı, para cezası hatta kapatma kararı gelebilir. Yönetici kadro da sorumludur.