Boşanmış eşin miras hakkı sürer mi?

Kanun, belirli yakınların mirastan asgari bir pay almalarını zorunlu tutar. Saklı pay sahibi mirasçılar altsoy (çocuklar, torunlar), anne-baba ve sağ kalan eştir. Miras bırakan vasiyetnameyle bile olsa bu kişilerin saklı payını tamamen ortadan kaldıramaz. Saklı pay oranları altsoy için yasal payın yarısı, anne-baba için yasal payın dörtte biri, eş için de kendi yasal payının tamamı veya duruma göre yarısı şeklinde düzenlenir. Böylece saklı pay ihlal edilirse tenkis davası açılabilir.

Miras sözleşmesi, miras bırakanın bir başkasıyla yapacağı yazılı ve resmi nitelikte bir anlaşmadır. Noter veya kanunda belirtilen resmi memur önünde imzalanmalıdır. Bu sözleşmede miras bırakan, öldükten sonra malvarlığını nasıl bırakacağını kararlaştırabilir veya mirastan feragat gibi hükümler içerebilir. Saklı paylı mirasçılar için sözleşmenin sınırları geçerlidir. Yapılacak hatalı şekil veya zorlamalar sözleşmeyi geçersiz kılar.

Miras bırakan noter huzurunda resmi vasiyet yaptı fakat zamanla fikir değiştirdi. Yeni bir vasiyet düzenleyerek eskisini iptal etmek istiyor. Bunu nasıl yapar, önceki vasiyeti iptal ettiğini belirtmek şart mı?

Birinci zümre (çocuklar, torunlar), ikinci zümre (anne-baba, kardeşler, yeğenler), üçüncü zümre (büyük anne-baba ve onların altsoyu) şeklindeki sıralama, mirasın hangi sırayla bu zümrelere geçeceğini gösterir. Altsoy varsa üst zümre devreye girmez.

Miras bırakanın ölümünden sonra, yasal paylar Medeni Kanun'a göre belirlenir. Altsoy, anne-baba, eş gibi kişiler farklı zümrelere göre mirasa hak kazanır. Sağ kalan eşin payı, altsoyun veya anne-babanın varlığına göre değişir. Çocuklar (altsoy) varsa onlar birinci zümrede, anne-baba ikinci zümrede, büyükanne-büyükbaba ve onların altsoyu üçüncü zümrede mirasçıdır. Eş her zümreyle farklı oranda hak sahibi olur. Böylece öncelik sırasına ve zümrelere göre paylar kanunla düzenlenir.

Medeni Kanun’da sağ kalan eş, altsoy (çocuklar) varsa mirasın 1/4’ünü, anne-baba zümresi varsa 1/2’sini, yoksa tamamını alır. Bu payların zümreye göre değişmesi nasıl açıklanır?

Vasiyetnamede miras bırakılan kişi bazen doğrudan mirasçı değil, sadece belli bir mal veya belirli bir miktar parayı alma hakkına sahip olan ‘vasiyet alacaklısı’ olabilir. Peki miras payı yoksa hangi haklara sahiptir?

Bazı hallerde, miras bırakanı öldüren veya öldürmeye teşebbüs eden, sahte vasiyet hazırlayan kişiler mirastan yoksun (éhliyetsiz) sayılır. Yoksunluk hangi şartlarla ortaya çıkar, otomatik midir?

Muris muvazaasında, miras bırakan gerçekte bağış yapmak isterken tapuda satış gibi göstererek saklı payı aşmaya çalışır. Oysa bağış açıktan yapılır ve açıkça karşılıksızdır. Muvazaalı işlem iptal edilebilir, bağış ise şartları uygunsa geçerlidir.