Acil tıbbi müdahalelerde hekimin hukuki durumu nedir?

COVID-19 döneminde karantina, seyahat kısıtlaması, maske zorunluluğu gibi kurallar getirildi. Zorunlu aşı veya test uygulaması da tartışıldı. Hukuk bu tedbirleri nasıl değerlendiriyor, temel haklar nasıl sınırlanabilir?

Eczaneler, ilaç satışında belirli fiyatlara ve stok kurallarına tabidir. Kârlılık ve indirimlerde rekabet unsuru kısıtlıdır çünkü ilaç fiyatları resmi olarak belirlenir. Ayrıca eczane açılışında coğrafi kısıtlar ve nüfus kriterleri bulunur. Eczanelerin agresif reklam yapması yasaktır, böylece haksız rekabetten kaçınılır.

Promosyon ve hekimlere yönelik hediye, seyahat, sponsorluk gibi uygulamalar Reklam Yönetmeliği ve İlaç Tanıtım Yönetmeliği’nde düzenlenir. Hekimin bağımsız kararını etkileyecek aşırılık yasaktır. Buna aykırı davranan firmalara ceza gelebilir.

Tüp bebek tedavisi, yumurta-sperm temini, embriyo transferi gibi aşamalar içerir. Bu süreçte hekimler, laboratuvar, genetik testler ve hastayla ilgili özel düzenlemeler ve yönetmelikler bulunur. Donasyon veya taşıyıcı annelik Türkiye’de yasal mı?

Bazı merkezler sağlık turizmi yaparak ‘kür, detoks, medikal masaj’ gibi hizmetler sunar. Bu yerler, resmi tıp merkezi midir? Hangi ruhsatları almalı, yoksa spa olarak mı geçer?

İlaç veya tıbbi cihaz üreticileri, GMP standartlarına uymak zorundadır. Tesis, hammadde depolama, üretim hattı, paketleme gibi aşamalarda hijyen, kalite ve izlenebilirlik kurallarını uygulamalı. Denetimlerde uygunsuzluk varsa ruhsat askıya alınır.

Tıp doktoru olmayan ama sağlıkla ilişkili danışmanlık sağlayan profesyonellerin (diyetisyen, psikolog vb.) hizmet sunumunda hangi kurallara tabidir? Bu mesleklerin yetkisi ve sınırı ne şekilde belirlenir?

Hekimlerin veya sağlık çalışanlarının tedavi sürecinde bilgi eksikliği, dikkat kusuru veya özen göstermeme gibi ihlaller yapması hukuki ve cezai sorumluluğa yol açabilir. Özellikle tıbbi müdahalelerde standarda uygun davranılmadığında ve hastanın zarar gördüğü kanıtlandığında, hekime karşı malpraktis davası açılabilir. Bu davada, kusur, zarar ve illiyet bağı aranır. Mahkeme, hekim veya hastanenin sorumlu olup olmadığına tıp bilimi rehberliğinde uzman raporlarıyla karar verir.

Eczacı, doktorun reçetesinde yazan ilaç yerine yanlış bir ilaç verdiyse veya dozu hatalı verdiyse hastada ciddi zarar oluşabilir. Bu durumda eczacı hem mesleki hem de hukuki sorumluluk altında kalabilir mi?