Uluslararası ticarette veri koruması ve gizlilik hangi hukuka tabi?

Taraflar tahkimde kazandı ama kaybeden ülkesinde gönüllü icra etmiyor. Hangi sözleşme uluslararası tahkim kararlarının tanınmasını sağlar?

CISG (Satım Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi), farklı hukuk sistemlerine sahip ülkeler arasında yapılan mal satımlarında ortak kurallar getiren temel bir metindir. Taraf devletlerdeki satıcı ve alıcı arasında doğan uyuşmazlıklarda CISG uygulanarak hukukî belirsizlik azaltılır.

Kambiyo senetleri olarak bilinen poliçe, bono ve çek, uluslararası ticarette ödemelerin ve garanti mekanizmalarının düzenlenmesinde kullanılır. Ancak her ülkenin mevzuatı farklı olduğundan, özellikle çek tanzimi ve protesto süreçleri karmaşık olabilir.

Uluslararası ticaret hukuku, devletler arasındaki ticari ilişkileri ve bunların düzenlenmesini konu alır. Ana kaynaklar arasında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) anlaşmaları, Birleşmiş Milletler sözleşmeleri (CISG gibi), bölgesel ticaret anlaşmaları (Gümrük Birliği, Serbest Ticaret Anlaşmaları vb.) ve ulusal mevzuatlar bulunur. Ayrıca âdet ve teamüller, uluslararası tahkim kararları da bu hukuk alanına yön verir.

GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) mal ticaretine ilişkin çok taraflı bir sözleşme iken GATS (General Agreement on Trade in Services) hizmet ticaretine dair düzenlemeleri içerir. Her ikisi de DTÖ anlaşmaları kapsamındadır.

Incoterms kurallarından CPT (Carriage Paid To) ve CIP (Carriage And Insurance Paid To) benzer ama CIP’de satıcı ayrıca asgari sigorta yaptırır. CPT’de sigorta alıcıya ait. Risk ise her ikisinde de taşıma firmasına ilk teslim anında alıcıya geçer.

Birçok ülke Çin’den gelen çelik, tekstil, plastik ürünlerde damping şüphesiyle koruma önlemi uyguluyor. Bu, ticaret savaşlarına yol açar mı, hukuken meşru mudur?

Uluslararası ticarette malın teslim yeri, risk geçişi, navlun ve sigorta maliyetleri gibi konularda taraflar Incoterms kurallarına atıf yapar. Bu kurallar ICC (Uluslararası Ticaret Odası) tarafından yayımlanır ve alıcı-satıcı yükümlülüklerini standartlaştırır.

Bazı ülkeler döviz giriş-çıkışına kısıtlama veya kontrol getirebilir. Türkiye’de genelde serbest kambiyo rejimi vardır. Ancak uluslararası ticarette ambargo, yaptırım veya döviz kontrolü hangi hâllerde devreye girer?