Yatırım anlaşmaları (BIT) yatırımcıya hangi korumaları sağlar?

Force majeure (mücbir sebep), tarafların kontrolü dışında gelişen olaylar (doğal afet, savaş, ihracat yasağı vb.) nedeniyle sözleşme yükümlülüklerini ifa edememesi durumunda sorumluluğu hafifleten veya ortadan kaldıran bir kavramdır.

Taraflar, uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözüleceğini kararlaştırıyorsa, sözleşmede tahkim şartı veya ek protokol bulunmalıdır. Tahkim yerini, dili, kurumunu (ICC, LCIA vb.) açıkça belirtmek önerilir. Yoksa ileride yetkili yer tartışması çıkabilir.

UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts, devlet mevzuatından bağımsız olarak taraflarca seçilebilen sözleşme kurallarıdır. Hangi tip sözleşmelerde ve nasıl uygulanır?

İki veya daha fazla ülke arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA), gümrük vergilerinin aşamalı olarak kaldırılması veya azaltılmasıyla ticari bariyerleri hafifletir. Bu anlaşmalar, mal ve hizmetlerin serbest dolaşımını hızlandırır, bölgesel ekonomik iş birliğini teşvik eder.

CIF (Cost, Insurance and Freight) ve FOB (Free on Board) Incoterms kurallarıdır. FOB’da satıcı malı gemide yükleme noktasına kadar sorumludur, navlun ve sigorta alıcıya aittir. CIF’te ise satıcı navlun ve asgari sigorta dahil gemiye kadar ve deniz yolculuğu masrafından sorumludur. Risk ise gemi küpeştesini geçerken alıcıya geçer.

Uluslararası ticaret hukuku, devletler arasındaki ticari ilişkileri ve bunların düzenlenmesini konu alır. Ana kaynaklar arasında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) anlaşmaları, Birleşmiş Milletler sözleşmeleri (CISG gibi), bölgesel ticaret anlaşmaları (Gümrük Birliği, Serbest Ticaret Anlaşmaları vb.) ve ulusal mevzuatlar bulunur. Ayrıca âdet ve teamüller, uluslararası tahkim kararları da bu hukuk alanına yön verir.

Devredilebilir akreditif, ilk lehtarın akreditif haklarını kısmen veya tamamen ikinci lehtara devredebildiği bir akreditif türüdür. Özellikle ihracatçıların farklı tedarikçilere ödeme yaptırdığı ticari zincirlerde kullanılır.

Finansal türev ürün olan swaplar, iki tarafın faiz veya döviz yükümlülüklerini değiş-tokuş etmesidir. Ticari firmalar da risk yönetiminde kullanıyor. Bu, uluslararası ticaret hukukuna mı girer?

Gümrük Birliği, üye ülkeler arasında gümrük vergilerini sıfırlarken, dış ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi uygular. Serbest Ticaret Bölgesi ise tarafların kendi dış ticaret politikalarını korumalarına müsaade eder; sadece kendi aralarındaki tarifeleri azaltır. Bu iki model uluslararası ticaret ilişkilerinde farklı sonuçlar doğurur.