GATS’te hizmetlerin dört sunum modu vardır. Mod 4, doğal kişilerin geçici olarak yurtdışına giderek hizmet sunması anlamına gelir (mesela mühendis veya danışman). Bu mod, göç hukuku ve vize prosedürleriyle kesişir mi?
Site Yönetimi
07.12.2024
Cevap tarihi: 07.12.2024
Evet, GATS Mod 4 ‘fiziksel varlık’ modudur. Doktor, mimar, yazılımcı belli süreli iş yaparak yurtdışında hizmet sunar. Üye ülkeler, vize ve çalışma izinlerini kolaylaştırmak veya kısıtlamakta serbesttir ancak GATS taahhütlerini ihlal etmemeli. Uluslararası ticaret hukuku ile göç mevzuatı burada etkileşir. Ülkeler, taahhüt listelerinde mod 4 kısıtlarını beyan ederler.
Konuyla ilgili avukatlara gitmek için aşağıdaki şehri seçin:
Incoterms kurallarından CPT (Carriage Paid To) ve CIP (Carriage And Insurance Paid To) benzer ama CIP’de satıcı ayrıca asgari sigorta yaptırır. CPT’de sigorta alıcıya ait. Risk ise her ikisinde de taşıma firmasına ilk teslim anında alıcıya geçer.
ICC, işletmelerin uluslararası düzeydeki çıkarlarını temsil eden bir kuruluştur. Incoterms kuralları, UCP 600 (akreditif) kuralları gibi birçok uluslararası standardı yayınlar. Ayrıca tahkim merkezi (ICC Court of Arbitration) aracılığıyla uyuşmazlık çözümü sunar.
Ödemeleri farklı para birimlerinde yapmak, sözleşmede sabit kur belirlemek, forward/swap sözleşmesi veya ‘currency escalation clause’ kullanmak mümkündür. Bu konular hangi hükümlere tabi?
CISG (Satım Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi), farklı hukuk sistemlerine sahip ülkeler arasında yapılan mal satımlarında ortak kurallar getiren temel bir metindir. Taraf devletlerdeki satıcı ve alıcı arasında doğan uyuşmazlıklarda CISG uygulanarak hukukî belirsizlik azaltılır.
GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) mal ticaretine ilişkin çok taraflı bir sözleşme iken GATS (General Agreement on Trade in Services) hizmet ticaretine dair düzenlemeleri içerir. Her ikisi de DTÖ anlaşmaları kapsamındadır.
Taraflar, uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözüleceğini kararlaştırıyorsa, sözleşmede tahkim şartı veya ek protokol bulunmalıdır. Tahkim yerini, dili, kurumunu (ICC, LCIA vb.) açıkça belirtmek önerilir. Yoksa ileride yetkili yer tartışması çıkabilir.
Akreditif işlemleri genelde UCP 600 (Uniform Customs and Practice for Documentary Credits) kurallarına tabi tutulur. Uluslararası Ticaret Odası (ICC) bu kuralları belirler. Belgelerin bankaya sunumu, ihbar, teyit, rezerv konuları UCP 600 çerçevesinde yönetilir.
Bazı ülkeler döviz giriş-çıkışına kısıtlama veya kontrol getirebilir. Türkiye’de genelde serbest kambiyo rejimi vardır. Ancak uluslararası ticarette ambargo, yaptırım veya döviz kontrolü hangi hâllerde devreye girer?