Eczacı, yanlış ilaç vermesi halinde hangi sorumluluğa girer?

Hekimlerin veya sağlık çalışanlarının tedavi sürecinde bilgi eksikliği, dikkat kusuru veya özen göstermeme gibi ihlaller yapması hukuki ve cezai sorumluluğa yol açabilir. Özellikle tıbbi müdahalelerde standarda uygun davranılmadığında ve hastanın zarar gördüğü kanıtlandığında, hekime karşı malpraktis davası açılabilir. Bu davada, kusur, zarar ve illiyet bağı aranır. Mahkeme, hekim veya hastanenin sorumlu olup olmadığına tıp bilimi rehberliğinde uzman raporlarıyla karar verir.

Bir kişinin akıl hastalığı varsa, kendisi aydınlatılmış onam veremeyebilir. Bu durumda yasal temsilcisi (vasisi) veya mahkeme kararı devreye girer. Bu süreçte vasi atanması gerekebilir. Acil durumdaysa doktor ‘zorunlu tedavi’yi uygulayabilir.

Tıp doktoru olmayan ama sağlıkla ilişkili danışmanlık sağlayan profesyonellerin (diyetisyen, psikolog vb.) hizmet sunumunda hangi kurallara tabidir? Bu mesleklerin yetkisi ve sınırı ne şekilde belirlenir?

Merdiven altı imalathanelerde ruhsatsız sahte ilaç üretilmesi ya da yurda sokulması, halk sağlığını tehlikeye atar. Hem TCK hem de ilgili ilaç mevzuatı bakımından büyük cezalar öngörülür. Yakalanan ürünler imha edilir.

Bazı aileler çocuklarına aşı yaptırmak istemiyor. Aşı reddinde devletin müdahale sınırı nedir, hekim ne yapmalı, çocuğun üstün yararı nasıl gözetilir?

Promosyon ve hekimlere yönelik hediye, seyahat, sponsorluk gibi uygulamalar Reklam Yönetmeliği ve İlaç Tanıtım Yönetmeliği’nde düzenlenir. Hekimin bağımsız kararını etkileyecek aşırılık yasaktır. Buna aykırı davranan firmalara ceza gelebilir.

Klinik araştırmalar kapsamında henüz ruhsatlanmamış veya deneysel fazdaki tedaviler hastalara uygulanabilir. Bu durumda etik kurul izni, aydınlatılmış onam ve Sağlık Bakanlığı onayı gerekir. Hastanın bilgilendirilmemiş olması suistimal sayılabilir.

Tıbbi cihazlar (ameliyat malzemeleri, test kitleri vb.) için CE işareti, üretim standardı ve kaydı gerekir. Türkiye’de bu alandaki yönetmelikler AB’ye uyumlu olup, TİTCK (Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu) tarafından ruhsatlandırılır. Cihaz güvenliği, yan etkiler ve piyasa gözetimi sıkı şekilde denetlenir.

Teletıp, uzaktan muayene ve danışmanlık sağlayarak hastaya çevrimiçi veya telefonla hizmet sunar. Tanı koyma, ilaç reçete etme gibi işlemler yapılırken hekimin mesleki sorumluluğu devam eder. Ayrıca hastanın mahremiyeti ve veri güvenliği sağlanmalıdır. Eksik muayene nedeniyle yanlış tedavi riski de mevcuttur.