Estetik operasyonlarda sözleşme ve sorumluluk nasıl belirlenir?

Bazı merkezler sağlık turizmi yaparak ‘kür, detoks, medikal masaj’ gibi hizmetler sunar. Bu yerler, resmi tıp merkezi midir? Hangi ruhsatları almalı, yoksa spa olarak mı geçer?

Hastaneler, özel veya kamu olsun, denetimlere tabidir. Denetimlerde hijyen, personel yeterliliği, ruhsatlı cihaz kullanımı, ilaçların uygun saklanması, hasta hakları vb. incelenir. Eksiklik veya ihlal saptanırsa uyarı, para cezası hatta kapatma kararı gelebilir. Yönetici kadro da sorumludur.

Dijital ortamda düzenlenen e-reçeteler, hastanın kimlik ve ilaç bilgilerini içerir. Bu veriler, özel nitelikli kişisel veri kapsamında değerlendiğinden KVKK ilkelerine göre saklanmalı ve ifşa edilmemelidir. Eczanelerin, paylaşılan bu verilere sadece ilgili reçete ölçüsünde erişmesi ve üçüncü taraflarla paylaşmaması gerekir.

Hekim veya sağlık personeli, hastaya yapılacak tıbbi müdahalenin amacını, risklerini, olası komplikasyonları, alternatif tedavi yöntemlerini açıkça anlatmalı ve hastanın rızasını almalıdır. Yazılı veya sözlü olarak alınan bu onam, müdahalenin hukuka uygunluğunu sağlar. Eksik veya yanıltıcı bilgilendirme hastanın rızasını sakatlayabilir ve hekimin sorumluluğunu doğurabilir.

Hastaneler, eczaneler ve laboratuvarlar, hastanın kimlik ve tıbbi bilgilerini toplarken KVKK hükümlerine tabidir. Güvenlik önlemleri, verilerin sınırlı erişimi ve gerekli rıza mekanizması önemlidir. İhlal raporlanmazsa ciddi cezalar var.

Hekimlerin veya sağlık çalışanlarının tedavi sürecinde bilgi eksikliği, dikkat kusuru veya özen göstermeme gibi ihlaller yapması hukuki ve cezai sorumluluğa yol açabilir. Özellikle tıbbi müdahalelerde standarda uygun davranılmadığında ve hastanın zarar gördüğü kanıtlandığında, hekime karşı malpraktis davası açılabilir. Bu davada, kusur, zarar ve illiyet bağı aranır. Mahkeme, hekim veya hastanenin sorumlu olup olmadığına tıp bilimi rehberliğinde uzman raporlarıyla karar verir.

Acil durumlarda hastanın onamı yoksa bile hekimin hayat kurtarıcı müdahale yapma hakkı vardır. Bu, hukuka uygunluk sebebidir. Ancak ihmalkâr veya hatalı müdahale olursa sorumluluk oluşabilir. Acil hizmetin bedeli, hukuken hastanın rızası olmadan da talep edilebilir, hasta reddedemez.

Bir ilacın piyasada beklenmeyen yan etkileri görülürse, Sağlık Bakanlığı veya ilgili otorite ilacın geri çekilmesine ya da ek uyarılar konmasına karar verebilir. İlaç firması da farmakovijilans raporlarıyla süreci takip eder. Eğer ilaç ciddi risk oluşturuyorsa ruhsat iptali dahi mümkündür. Bu süreçte hukuki sorumluluk üretici firmaya veya ithalatçıya ait olabilir.

Bir kişinin akıl hastalığı varsa, kendisi aydınlatılmış onam veremeyebilir. Bu durumda yasal temsilcisi (vasisi) veya mahkeme kararı devreye girer. Bu süreçte vasi atanması gerekebilir. Acil durumdaysa doktor ‘zorunlu tedavi’yi uygulayabilir.