Reçetesiz ilaç satışı hangi hallerde yasaktır?

Tıbbi cihazlar (ameliyat malzemeleri, test kitleri vb.) için CE işareti, üretim standardı ve kaydı gerekir. Türkiye’de bu alandaki yönetmelikler AB’ye uyumlu olup, TİTCK (Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu) tarafından ruhsatlandırılır. Cihaz güvenliği, yan etkiler ve piyasa gözetimi sıkı şekilde denetlenir.

Hemşire veya doktor, hastaya ait görüntüleri izinsiz paylaşır veya hastane ortamında gizlilik ihlali yaparsa hastanın mahremiyet hakkı ihlal olur. Sosyal medya paylaşımları nedeniyle disiplin ve ceza sorumluluğu doğar mı?

Hastaneler, özel veya kamu olsun, denetimlere tabidir. Denetimlerde hijyen, personel yeterliliği, ruhsatlı cihaz kullanımı, ilaçların uygun saklanması, hasta hakları vb. incelenir. Eksiklik veya ihlal saptanırsa uyarı, para cezası hatta kapatma kararı gelebilir. Yönetici kadro da sorumludur.

Eczaneler, ilaç satışında belirli fiyatlara ve stok kurallarına tabidir. Kârlılık ve indirimlerde rekabet unsuru kısıtlıdır çünkü ilaç fiyatları resmi olarak belirlenir. Ayrıca eczane açılışında coğrafi kısıtlar ve nüfus kriterleri bulunur. Eczanelerin agresif reklam yapması yasaktır, böylece haksız rekabetten kaçınılır.

Dijital ortamda düzenlenen e-reçeteler, hastanın kimlik ve ilaç bilgilerini içerir. Bu veriler, özel nitelikli kişisel veri kapsamında değerlendiğinden KVKK ilkelerine göre saklanmalı ve ifşa edilmemelidir. Eczanelerin, paylaşılan bu verilere sadece ilgili reçete ölçüsünde erişmesi ve üçüncü taraflarla paylaşmaması gerekir.

Hekimlerin veya sağlık çalışanlarının tedavi sürecinde bilgi eksikliği, dikkat kusuru veya özen göstermeme gibi ihlaller yapması hukuki ve cezai sorumluluğa yol açabilir. Özellikle tıbbi müdahalelerde standarda uygun davranılmadığında ve hastanın zarar gördüğü kanıtlandığında, hekime karşı malpraktis davası açılabilir. Bu davada, kusur, zarar ve illiyet bağı aranır. Mahkeme, hekim veya hastanenin sorumlu olup olmadığına tıp bilimi rehberliğinde uzman raporlarıyla karar verir.

Tıp doktoru olmayan ama sağlıkla ilişkili danışmanlık sağlayan profesyonellerin (diyetisyen, psikolog vb.) hizmet sunumunda hangi kurallara tabidir? Bu mesleklerin yetkisi ve sınırı ne şekilde belirlenir?

İlaç veya tıbbi cihaz üreticileri, GMP standartlarına uymak zorundadır. Tesis, hammadde depolama, üretim hattı, paketleme gibi aşamalarda hijyen, kalite ve izlenebilirlik kurallarını uygulamalı. Denetimlerde uygunsuzluk varsa ruhsat askıya alınır.

Organ nakli ameliyatı sırasında yoğun bakımda özel prosedürler geçerli. Donör ve alıcı arasında doku uyumu, etik kurul izni, tıbbi hazırlık tamamlandıktan sonra nakil gerçekleşebilir. Hata varsa kim sorumludur?